Szparagi – skarbnica zdrowia

Sezon na szparagi jest krótki. Trwa jedynie kilka tygodni. Warto zatem sięgnąć w tym okresie po nie i skorzystać z ich walorów. Szparagi nie dość, że są pyszne to jeszcze zawierają wiele cennych składników, są niskokaloryczne i lekkostrawne. Mają również zastosowanie lecznicze: zapobiegają chorobom nowotworowym, odpowiadają za prawidłowy rozwój płodu, a także są afrodyzjakiem.

Najbardziej znane są szparagi zielone i białe. Jak mieszkałam w Anglii, tam nigdy nie widziałam białych szparagów. Tęskniłam za nimi, aż wróciłam do Polski i mogłam się cieszyć ich wyjątkowym smakiem. Podobno można spotkać szparagi fioletowe (ba! podobno w Anglii właśnie!),  nigdy jednak nie miałam okazji takich spróbować. Niestety z powodu trudnej uprawy są najrzadsze do znalezienia. Fioletowe szparagi są stosunkowo nieznane i niepopularne. Trudno się je uprawia i zbiera, gdyż fioletowy kolor szparagi mają tylko przez bardzo krótki czas zanim staną się zielone (to pewnego rodzaju stadium przejściowe). Białe szparagi są najbardziej popularne z powodu sposobu uprawy, uprawia się je w specjalnych kopcach z ziemi. Generalnie kolor szparagów zależy od nasłonecznienia środowiska, w którym rosną. Zielone wyrastają wysoko nad powierzchnię ziemi i pod wpływem słońca zabarwią się na kolor zielony.

Szparagi pojawiają się około połowy kwietnia i możemy się cieszyć nimi , aż do końca czerwca. Najlepiej smakują szparagi młode, krótko gotowane (można je ugotować na parze), można je tylko zblanszować, a niektórzy lubią najbardziej szparagi surowe!

Te zielone warzywa, jak już wspominałam są bardzo dietetyczne, bo w 100 g zawierają około 20 kcal. Wiemy już, że mają małą kaloryczność, zawierają w sobie dużo wody, ale posiadają cały szereg wartości odżywczych:

• kwas foliowy – odpowiada za prawidłowy rozwój płodu, pomaga przeciwdziałać wadom genetycznym płodu dziecka takich jak rozszczep kręgosłupa,  wpływa na regenerację uszkodzonych komórek, spowalnia procesy starzenia,
• witamina C – chroni nas przed działaniem wolnych rodników
• beta-karoten – również chroni organizm przed działaniem wolnych rodników, jest również zaliczany do silnych przeciwutleniaczy
• witamina E – poprawia wygląd skóry, włosów i paznokci, zapobiega procesom starzenia się
• wapń i fosfor – odpowiadają za kondycję kości i zębów, fosfor pełni ważną rolę w namnażaniu się komórek
• potas – usuwa nadmiar wody i sodu z organizmu, pomaga łagodzić objawy napięcia przedmiesiączkowego
• błonnik – poprawia perystaltykę jelit, ponadto błonnik w połączeniu z inuliną ma pozytywne działanie na przewód pokarmowy i wątrobę oraz przemianę materii.
• inulina – zapewnia prawidłowe funkcjonowanie kładu pokarmowego, jest prebiotykiem odżywiającym pożyteczne bakterie jelitowe
• glutation – wzmacnia układ odpornościowy, neutralizuje wolne rodniki w wątrobie oraz pestycycy, czyli wspomaga wątrobę w procesie oczyszczaniu organizmu z toksyn, zapobiega rozwojowi komórek nowotworowych oraz choroby Alzheimera
• asparagina – wspomaga pracę nerek i odpowiada za prawidłowy poziom nawodnienia organizmu;

Teraz przejdźmy do najważniejszych właściwości szparagów:

• mają właściwości  moczopędne, oczyszczają organizm stymulując pracę nerek – są polecane w przebiegu infekcji dróg moczowych, Zawarta w szparagach asparagina wspomaga pracę nerek i odpowiada za prawidłowy poziom nawodnienia organizmu.
• dzięki zawartości potasu wpływają na obniżenie ciśnienia
• są skarbnicą beta-karotenu, który nie tylko wspomaga funkcjonowanie układu krążenia, lecz także pracę oczu. Witamina A, w którą jest przekształcany beta-karoten, jest składnikiem barwnika wzrokowego występującego w siatkówce oka, pozwalającego widzieć w półmroku. Ponadto beta-karoten zmniejsza ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej,  która jest główną przyczyną utraty wzroku w starszym wieku.
• działają normalizującą na podziały komórek w chorobach nowotworowych
• zaspakajają zapotrzebowanie na witaminy i minerały w czasie ciąży, dlatego zaleca się je kobietom ciężarnym

Czy szparagi są dla wszystkich?

Są osoby, które powinny jednak zrezygnować z jedzenia szparagów. Cierpiący na dnę moczanową powinni się jednak ich wystrzegać, gdyż są one bogate w puryny, co powoduje stopniowe osadzanie się kryształków soli kwasu moczowego w stawach, co w efekcie może prowadzić do bolesnego nasilenia się tej choroby.

Dlaczego mocz ma tak intensywny zapach po spożyciu szparagów?

Przyczyną nieprzyjemnej woni moczu po szparagach jest to, w jaki sposób ludzki organizm je przetwarza. Szparagi zawierają znaczne ilości asparaginy i S-metylmetioniny – aminokwasów, które w ludzkim moczu przekształcają się w kilka związków zawierających siarkę, w tym mający najsilniejszą woń metanotiol. Pozostałe też mają charakterystyczne, nieprzyjemne zapachy. Co gorsza, szybko zamieniają się w substancje lotne, dzięki czemu docierają do naszych nosów. Większość z nas wydziela ten nieprzyjemny zapach, ale tylko kilkadziesiąt procent jest w stanie go wyczuć.

Szparagi w kuchni

Szparagi przed gotowaniem należy umyć i osuszyć.

Zielone szparagi nie wymagają obierania. Wystarczy obciąć tylko zdrewniałe końcówki. Najpewniej jest obciąć ok. 1/3 szparagi od dołu. Innym sposobem jest wygięcie szparaga i końcówka sama powinna się odłamać.

Białe szparagi są bardziej włókniste niż zielone i należy je obrać (oprócz główek). Szparagi obieramy najlepiej zwykłą obieraczką do warzyw lub ewentualnie małym ostrym nożykiem bez ząbków. Obieramy je od góry do dołu, zaczynając pod główką. Należy obrać je bardzo dokładnie, aby nie pozostały żadne włókna. Na końcu obcinamy twarde, zdrewniałe końcówki.

Szparagi najlepiej gotować w wysokim, wąskim garnku na stojąco, z główkami wystającymi ponad wodę. W ten sposób delikatne główki ugotują się od pary. Ja nie posiadam takiego garna i zazwyczaj gotuje szparagi na lężąco. Wodę należy posolić, można dodać odrobinę masła. Gotujemy zależnie od grubości i preferencji. Od 5 do 10 minut.

Mrożenie szparagów

Szparagi można mrozić surowe. Umyć, obciąć zdrewniałe końcówki i wysuszone włożyć w woreczku do zamrażalki. Jednak trzeba je zjeść w ciągu miesiąca.

Najlepiej je zblanszować, czyli włożyć do wrzątku na 1-3 minut, wyjąć, osuszyć i wtedy zamrozić. Można je przechowywać około 9 miesięcy.

Zamrożone szparagi wrzucamy na osolony wrzątek i gotujemy do miękkości.